Szczepienia - Poradnia Lekarzy Medycyny Rodzinnej

Plusy i minusy szczepionek, czyli szczepić czy nie szczepić?

Czy dla dziecka nie jest lepsze nabycie odporności naturalnej przez przebycie choroby zakaźnej zamiast szczepienia?

Sam fakt, że takie pytania są dzisiaj stawiane, świadczy o tym, że w obecnych czasach matki rzadko mają do czynienia z ciężkimi chorobami zakaźnymi u własnych dzieci. Dawniej matka, która widziała jak jej dziecko chore na błonicę szarzeje, leje się przez ręce i z trudem chwyta powietrze, nie zadawałaby takiego pytania. Błonica to bardzo drastyczny przykład, ale w przypadkach niemal każdej choroby, której można zapobiegać przez szczepienia, nawet często lekceważonej ospy wietrznej, jej przebieg kliniczny może być naprawdę ciężki, nieporównanie cięższy od niepożądanych odczynów poszczepiennych. Poważne odczyny poszczepienne zdarzają się rzadko: raz na kilka do kilkunastu tysięcy szczepień i zwykle mają łagodny przebieg. Odczyny bardzo ciężkie, mogące mieć trwałe skutki zdrowotne, zdarzają się raz na setki tysięcy, a nawet miliony szczepień. Nie można więc ich porównywać z częstymi powikłaniami chorób zakaźnych, którym te szczepienia zapobiegają.

Odporność po przebyciu choroby zakaźnej bywa trwała i bardzo skuteczna. Wiele współczesnych szczepionek rozwija jednak odporność porównywalną z odpornością po przebyciu choroby. W przypadku niektórych chorób, takich jak krztusiec, odporność poszczepienna ma ograniczoną trwałość. Dlatego też szczepionkę tę podaje się w celu ochrony dzieci we wczesnym okresie życia, kiedy skutki choroby mogą być najcięższe.

Ponadto masowe stosowanie szczepień zabezpiecza nie tylko dzieci szczepione, ale przez eliminowanie krążących w środowisku drobnoustrojów, zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania niezaszczepionych dzieci.

Prof. dr hab. Andrzej Zieliński
Zakład Epidemiologii, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - PZH

Kiedy nie należy podawać szczepionek?

Szczepienia nie powinny być wykonywane w ostrych stanach chorobowych oraz w przypadku zaostrzeniu przewlekłego procesu chorobowego.
Szczepienia powinny być odroczone do momentu ustąpienia ostrych objawów chorobowych a niezwłocznie podjęte w okresie stabilizacji przewlekłego procesu chorobowego.

Szczepionek żywych nie należy podawać w przypadku:
• ciężkich wrodzonych i nabytych niedoborów odporności,
• białaczki, chłoniaków,
• uogólnionego procesu nowotworowego,
• chemioterapii, radioterapii, wysokiej dawki sterydów,
• przeszczepienia szpiku,
• transplantacji narządów,
• ciąży.

Specyficznymi przeciwwskazaniami do podania danej szczepionki może być również:
• nadwrażliwość na składniki szczepionki,
• niepożądany odczyn poszczepienny po podaniu poprzedniej dawki tej samej szczepionki.

Prof. dr hab. Ewa Bernatowska
Oddział Immunologii, Klinika Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii,
Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Kalendarz szczepień to zbiór zaleceń specjalistów chorób zakaźnych, ustalany jest przez Główny Inspektorat Sanitarny[1], a zatwierdzony przez Ministerstwo Zdrowia i publikowany jest jako Program Szczepień Ochronnych[2] i zawiera następujące pozycje:
szczepienia obowiązkowe – kalendarz szczepień (finansowane ze środków publicznych, czyli bezpłatne) szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku
szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie

szczepienia zalecane – niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia
informacje uzupełniające

Jest publikowany[3] corocznie, jako obowiązujący na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku

wiek

1 rok życia

w ciągu 24 godzin po urodzeniu

WZW typu B – domięśniowo (pierwsza dawka)
gruźlicy – śródskórnie szczepionką BCG

2 miesiąc życia (6–8 tydzień)

WZW typu B – domięśniowo (druga dawka)[4]
błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (pierwsza dawka)
zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (pierwsza dawka)

Przełom 3 i 4 miesiąca życia (po 6–8 tygodniach od poprzedniego szczepienia)

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (druga dawka)
poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (pierwsza dawka)[5] zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (druga dawka)

5–6 miesiąc życia (po 6–8 tyg. od poprzedniego szczepienia)

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (trzecia dawka)
poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (druga dawka) zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (trzecia dawka)

7 miesiąc życia

WZW typu B – domięśniowo (trzecia dawka)

2 rok życia

13–14 miesiąc życia

odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (typu MMR)(pierwsza dawka)[6]

16–18 miesiąc życia

błonicy, tężcowi, krztuścowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką DTP (czwarta dawka)
poliomyelitis – podskórnie lub domięśniowo szczepionką IPV poliwalentną (trzecia dawka)

zakażeniom Haemophilus influenzae typu b – podskórnie lub domięśniowo (czwarta dawka)

Okres przedszkolny

6 rok życia

błonicy, tężcowi, krztuścowi – domięśniowo szczepionką DTaP zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca
poliomyelitis – doustnie szczepionką atenuowaną poliwalentną

OPV – I dawka przypominająca

Szkoła podstawowa

10 rok życia

odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną[7]

11 rok życia

odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną[8][7]

12 rok życia

odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną[9][6]

14 rok życia

WZW typu B – domięśniowo trzykrotnie w cyklu 0-1-6 miesięcy[10]
błonicy, tężcowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td

Szkoła ponadpodstawowa

19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole

błonicy, tężcowi – podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td[11]

Nowy kalendarz szczepień na rok 2012 rozszerza szczepienia obowiązkowe (bezpłatne) przeciw pneumokokom, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i ospie wietrznej na kolejne grupy dzieci.

Szczepienia przeciw pneumokokom od przyszłego roku przeprowadzone będą na większej grupie niemowląt. Tym razem obejmą również wszystkie wcześniaki do ukończenia 1. roku życia (urodzone po 30 września 2011 r.) oraz dzieci do 5. roku życia, które są przewlekle chore na serce, płuca, nerki, śledzionę, mają cukrzycę oraz inne schorzenia metaboliczne.

Szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B rozszerzone zostaną o osoby chore na żółtaczkę C. Dodatkową dawkę preparatu otrzymają także wcześniaki o masie ciała poniżej 2000 g.

Przeciw krztuścowi otwarto możliwość szczepień dzieci i młodzieży do 19. roku życia, a przeciwko ospie wietrznej – dla dzieci do 12 lat przebywających w instytucjach opiekuńczych. Rozszerzono również szczepienia przeciw wściekliźnie o grupę osób, które mają styczność z zakażonymi zwierzętami.

PORADNIA

LEKARZY MEDYCYNY RODZINNEJ

11-500 Giżycko ul. Wodociągowa 17

Plusy i minusy szczepionek, czyli szczepić czy nie szczepić?

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.